Wondermooi, Helleborus!
Het zal u misschien verbazen, maar de tientallen soorten Helleborus die in Zuid- en Midden-Europa tot in West-Azië voorkomen, behoren tot de boterbloemenfamilie. De meest bekende – de kerstroos – wordt al eeuwen gekweekt, andere zijn pas sinds een of meer decennia door de kwekers ontdekt.
Momenteel vormt Helleborus, dat ook wel nieskruid wordt genoemd, een van de meest geliefde vaste-plantengroepen voor de tuin. Dat komt door de fantastische resultaten die de kwekers inmiddels hebben bereikt: geweldige, sterke planten met prachtige bloemen die niet meer lijken op de miezerige kerstrozen uit Oma’s tijd. Wie die planten ziet, is meteen verkocht!
Heel interessant is de manier waarop deze planten hun bloemen tegen vorst beschermen. Als het flink gaat vriezen, pompen ze er eenvoudig (nou ja ...) het vocht uit, dat ze tijdelijk in de bladeren en wortels opslaan. De bloemen hangen dan even slap, maar bevriezen niet. Als het weer beter wordt, komt het vocht terug en staan ze er al snel weer stralend bij!
Een geweldig assortiment
Helleborus Niger of de wit bloeiende kerstroos. De witte bloemen verkleuren later vaak naar roze en groen. Er zijn rassen met enkele en met gevulde bloemen. Die bloemen hebben iets bijzonders: het zijn niet de kroonbladen, maar de kelkbladen die de kleur dragen. Ze zijn tot ver in juni heel decoratief. De kroonbladen lijken te ontbreken, maar zijn in werkelijkheid veranderd in kleine nectar-gevende orgaantjes die met hun zoete vocht insecten lokken voor de bestuiving van de knikkende bloemen.
Helleborus x nigercors gaat voor het beste van zijn beide ouders, de H. niger en de H. argutifolius. De witte of crèmeroze bloemen steken opvallend boven de jaarrond stevige, donkere en bekoorlijk gemarmerde bladeren uit. Uitgebloeide bloemen verkleuren chocoladekleurig. Hun hoogte, 40 cm.
Helleborus argutifolius of nieskruid gaat voor een meer opgerichte stengelgroei en steekt zijn tuilen geelgroene wijdgeopende bloemen hoog boven zijn bladeren uit in de periode februari - april. Elke plant gaat voor een of enkele stengels van ongeveer 50 cm hoge plantschoonheid. De bladeren zijn ingesneden en dragen niet agressieve stekels.
Helleborus orientalis pakt uit met een ontzettend grote keuze aan ongeveer 40 cm hoog wordende planten. Hoewel er een tweehonderdtal benaamde rassen bekend is, worden ze vooral op kleur verkocht. Er is keuze uit wit, wit met donkerder spatjes, licht- en donkerroze, roze gespat, lila, paars, roodpaars, echt rood, heel diep paars, bijna zwart, maar ook crèmegeel, boterbloemgeel en lichtgroen en dat in alle mogelijke variaties. H. orientalis is goed winterhard en erg langlevend.
De 'Ellen-reeks' (Double Ellen Pink, Red & White en Pretty Ellen Red & White) zijn recente nieuwkomers in het assortiment.
H. foetidus, het stinkend nieskruid, is een groenblijvende plant met opgerichte groei, 50 tot 80 cm hoog, en met zeer donkergroen blad. De bloemen zijn eerder buisvormig met bij sommige variëteiten een bruinrood randje. Sommige zijn geurend.
Vind een tuinaannemer in je buurt.
Andere aanraders
- H. odorus, 50 cm hoog, vaak zijn blad verliezend in de winter. Soms geurend.
- H. x sternii, niet alleen mooi van bloem maar ook van blad.
- H. viridis of wrangwortel, veelal met donkergroene bloemen en bladverliezend.
Alle helleborussen houden van humusrijke grond die wat kalk bevat. In pot gekochte planten die u eerst een tijdje in de woonkamer zet, kunt u daarna (tijdens niet-vriezend weer) buiten op een beschut, halfbeschaduwd plekje planten, waar ze jarenlang kunnen blijven staan. Breng ieder jaar voedzame compost rond de planten aan. Verder met rust laten. Ze zullen dan steeds rijker gaan bloeien.
Combinaties
Alle vroegbloeiende soorten Helleborus combineren uitstekend met leverbloempjes (Hepatica), schuimbloemen (Tiarella), longkruid (Pulmonaria) en vroege bolgewasjes.